Een van de belangrijkste items om serieus rekening mee te houden bij de aanschaf of verbouwing van een camper is de accu. Klinkt eenvoudig, is het niet. De termen vliegen je soms om de oren. Een startaccu, een (semi-)tractie-accu, een gelaccu, een huishoudbatterij, een deep cycle batterij, een lithium accu, een recreatie-accu… en dan betekenen sommige van die termen ook nog eens exact hetzelfde, terwijl andere op belangrijke punten van elkaar verschillen. Feit blijft: wil je off-grid stroom kunnen (blijven) gebruiken, dan zul je – naast de vanzelfsprekende startaccu van je motor – een extra accu nodig hebben. Donny helpt je door de bomen het bos te zien!
Het verschil tussen een startaccu en een huishoudaccu
Er zijn grote verschillen tussen de startaccu en de accu voor ‘recreatie’, daarom ook wel recreatieaccu of huishoudaccu genoemd. In ons woordenboek zijn ‘huishouden’ en ‘recreatie’ beslist geen synoniemen, maar wat de termen gemeen hebben is dat er zaken onder vallen waar je liever je startaccu niet voor gebruikt. De startaccu moet in korte tijd heel veel stroom kunnen leveren. Daar is een ander soort accu voor nodig dan wanneer je continu een beetje verbruikt. Het is dan ook geen goed idee om je huishoudaccu te gebruiken om de camper mee te starten! En andersom ook niet: dan kan het zomaar gebeuren dat je niet meer weg kunt rijden na een avondje recreëren (of huishouden).
Gebruik een accuscheider
Oké, dus we weten nu dat je twee accu’s nodig hebt: de startaccu om je motor te starten, en een huishoudaccu voor alle zaken die stroom nodig hebben in een camper, zoals de verlichting, de waterpomp en de koelkast. Een startaccu gebruikt stroom bij het starten en laadt zichzelf met een dynamo weer op tijdens het rijden (denk aan je fiets, waarbij je dynamo stroom levert voor je fietslamp). Wil je óók de huishoudaccu opladen zodra je een ritje met de camper maakt, dan heb je een accuscheider nodig. Dit kastje zorgt ervoor dat je huishoudaccu tegelijk met de startaccu wordt opgeladen. Andersom zorgt de accuscheider ervoor dat je geen stroom van de startaccu gebruikt als de huishoudaccu leeg raakt. Je creëert er een soort eenrichtingsverkeer mee, dus.
Heb je een kampeerauto van vóór 2009, dan heb je waarschijnlijk een Euro 4 motor. Dan volstaat een ‘slimme’ schakelaar (een relais). Heb je echter een jongere auto, dan heb je te maken met een Euro 5 of 6 motor en is er een speciale DC-DC lader nodig. Deze DC-DC lader heb je overigens ook nodig voor het laden van een lithium accu.
Tip: Sommige AGM accu’s kun je op z’n kant monteren, hierdoor kan het zijn dat er een grotere accu past op dezelfde plek in de bus. Check altijd bij de fabrikant of dit kan, anders vervalt de garantie.
Capaciteit
We zoomen verder in op de huishoudaccu. Het volgende vraagstuk is: hoeveel capaciteit heb je nodig? De capaciteit van een accu wordt vaak uitgedrukt in Ah, dat staat voor ampère-uur. We gaan voor het gemak uit van een 12 volt-systeem (wat de meeste campers hebben). In dit artikel bespraken we al hoe je daarmee rekent en hoe je kunt berekenen hoeveel stroom je gemiddeld per dag gebruikt. Ter opfrissing: 100 Ah betekent dat je 10 uur lang 10 ampère aan stroom kunt verbruiken, maar bijvoorbeeld ook 20 uur lang 5 ampère. Er zit wel een maximum aan het amperage wat een accu over een bepaalde periode kan leveren. Ga je bijvoorbeeld een zware omvormer inbouwen? Check dan de ‘C’ specificaties van jouw accu.
De stroom die je per dag nodig denkt te hebben is de basis waarmee je uitrekent wat de capaciteit van jouw accu zou moeten zijn. Daar zit wel een klein addertje onder het gras. Als je een traditionele loodaccu (loodzuur, gel of AGM, daarover straks meer) gebruikt dan moet je er rekening mee houden dat deze vaak niet verder dan 50% (soms zelfs maar tot 70%) mag worden ontladen! Als we uitgaan van een accu die je tot de helft mag ontladen (dit noemen ze dan een Deep Cycle-accu), heb je dus ook maar de helft van de Ah in de accu ter beschikking voor jouw apparaten. Met een capaciteit van 100 Ah heb je dan maar 50 Ah die je daadwerkelijk kunt gebruiken. Beter gezegd: wílt verbruiken. Het kan wel, maar verbruik je meer, dan gaat de levensduur van de accu steeds verder achteruit.
Opslag en stalling
Het is belangrijk dat het voor langere tijd opslaan van een accu secuur gebeurt. Bijvoorbeeld als je camper de winterstalling in gaat. Laat je per ongeluk een apparaat aan staan, al is het maar een standby-lampje, dan kan de accu onherstelbaar beschadigd raken. Haal daarom één van de accupolen los voordat je de camper achterlaat. Hiervoor maken mensen vaak een schakelaar direct achter de accu. Een accu ontlaadt, ook wanneer deze niet is aangesloten op apparaten. Je kunt daarom de camper of losse accu het beste aan een druppellader hangen. De lader houdt het niveau dan op pijl. Veel stallingen bieden hiervoor een service aan. Is dit niet zo, dan kun je de accu ook uit de camper halen en thuis, droog en op kamertemperatuur, opslaan. Het is dan verstandig om periodiek te controleren of de accu nog genoeg lading heeft en zo nodig bij te laden.
Lood of lithium: welke accu is geschikt voor mij?
Loodaccu’s
Een traditionele accu werkt met loden platen waar een vloeistof (elektrolyt) tussen zit die stroom geleidt. Je hebt accu’s met accuzuur of met een gelsubstantie. Daarnaast is er ook AGM, dit staat voor Absorbed Glass Mat. Een soort glasvezelmat die doordrenkt is met deze vloeistof. Een voordeel van AGM accu’s is bijvoorbeeld dat ze goed kunnen ontladen, dat wil zeggen dat een zware omvormer geen probleem is. Je kunt gewoon je Senseo gebruiken dus. Een gel accu heeft als voordeel dat hij een iets langere levensduur heeft in vergelijking met een AGM accu. Een natte accu (met gewone vloeistof) is minder geschikt voor in je bus, omdat deze onderhoud nodig heeft en er gevaarlijk gas kan ontstaan. Iets wat je in een compacte leefruimte niet wilt.
Tip: Heb je een loodaccu? Gebruik dan elke mogelijkheid om op te laden. Hierdoor blijft de accu boven de minimale waarde en gaat hij langer mee.
Lithium accu’s
Een lithium accu weegt veel minder dan een loodaccu en is bovendien compacter. Zeer praktisch voor een camper, dus! Een lithium accu is wel wat lastiger in te bouwen. Zo heb je beveiligingen nodig om de accu te laden en te ontladen. Je mag hem niet ‘te veel’ opladen, en hoeveel te veel is verschilt per type. Daarom heb je een BMS (Battery Management System) nodig. Soms zit dit al in de accu zelf ingebouwd. Ook moeten je acculader en zonnepaneel controller geschikt zijn voor het opladen van een lithium accu.
Omdat een lithium accu heel veel stroom kan leveren is hij geschikt voor zware omvormers, maar dat kan bij een fout of verkeerd gebruik juist gevaarlijk worden. De aanschafprijs van een lithium accu ligt een stuk hoger dan die van een loodaccu, vaak wel drie tot vier keer hoger wanneer je kiest voor een vergelijkbare setup. Lithium accu’s gaan over het algemeen veel langer mee, soms tot wel twintig jaar. Dat is twee keer de levensduur van een loodaccu. Een lithium accu is daarmee op de lange termijn de beste en voordeligste keuze.
Disclamer: Een lithium accu heeft meer aandacht nodig wanneer je deze inbouwt. Laat je, bij twijfel, daarom adviseren door een professional. Deze accu kan gevaarlijke situaties veroorzaken als het inbouwen niet correct gebeurt.
Tip: In sommige lithium accu’s zit een accumonitor die je met bluetooth kunt uitlezen, hierdoor heb je geen losse accumonitor meer nodig. Handig!
Tip: Ga je de kou in? Houd er rekening mee dat geen enkel type accu kou fijn vindt. Lithium accu’s kunnen dat het best verdragen, maar die kun je vaak tegen het vriespunt niet meer opladen.
MELD JE AAN VOOR ONZE NIEUWSBRIEF!
Meld je, via de knop hieronder, aan voor onze nieuwsbrief zodat jij op de hoogte bent van nieuwtjes, nieuwe online artikelen en het uitkomen van de nieuwste editie van vaNLife magazine.
